Mehnat Hakida Makollar Uzbekcha

Read 94.pdf text version O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI ICHKI ISHLAR VAZIRLIGI A K A D YE M I YA H. SAITXODJAYEV S O T S I O L O G I YA TOSHKENT O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI ICHKI ISHLAR VAZIRLIGI A K A D YE M I YA H. SAITXODJAYEV S O T S I O L O G I YA Ma'ruzalar kursi Toshkent 2008 1 O`zbekiston Respublikasi IIV Akademiyasining Tahririyat-noshirlik hay'atida maqullangan Taqrizchilar: sotsiologiya fanlari doktori, professor A. Bricscad keygen crack. Xolbekov; yuridik fanlar doktori, professor X. Odilqoriyev; falsafa fanlari doktori A.

Bugungi kunda sotsiologik bilim va tayyorgarliksiz boshqarish sohasida faoliyat ko`rsatish mumkin emas. Masalan, har qanday mehnat jamoasining ish tartibi, jarayonini o`rganishni, ularning xohishini hisobga olmay, ijtimoiy oqibatlarini tahlil qilmay amalga oshirib bo`lmaydi, aks holda salbiy oqibatlarga olib keladi. Mafkuraviy funksiya.

Ochildiyev S-14 Saitxodjayev H.B. Sotsiologiya: Ma'ruzalar kursi. ­ T.: O`zbekiston Respublikasi IIV Akademiyasi, 2008. Ushbu ma'ruzalar kursida sotsiologiya fanining rivojlanish tarixi, bahs mavzusi, ijtimoiy bilishda sotsial fakt va eksperimentlarning o`rni, ijtimoiy va huquqiy tizimlar hamda ularning tuzilishi, huquq sotsiologiyasi va uning ijtimoiy-huquqiy munosabatlar tizimidagi roli haqida so`z yuritiladi. Shuningdek, jamiyatning ijtimoiy-demografik tuzilishi, sotsiologiyaning aholi o`sishini tadqiq etish xususiyatlari, ijtimoiy aloqalar tizimida shaxs hamda uning huquqiy ijtimoiylashuvi, aniq sotsiologik tadqiqotlarning huquqni muhofaza qilish organlari amaliyotidagi o`rni masalalari ichki ishlar organlari xodimlari faoliyati bilan bog`liq holda tahlil qilib beriladi. Ichki ishlar vazirligi oliy ta'lim muassasalarining tinglovchilari, adyunktlari, o`qituvchilari va sotsiologiya fani bilan qiziquvchi barcha kitobxonlarga mo`ljallangan. BBK 60.5.ya73 ©O`zbekiston Respublikasi IIV Akademiyasi, 2008 2 K I R I SH Hozirgi kunda mamlakatimiz ijtimoiy-siyosiy hayotining barcha sohalarida ulkan tarixiy islohotlar amalga oshirilmoqda.

Ularning ilmiynazariy asoslari va amalga oshirilish mexanizmlari O`zbekiston Prezidenti I. Karimov asarlarida teran ifodasini topgan bo`lib, bu o`z navbatida, ijtimoiy-gumanitar fanlar sohasida samarali ilmiy izlanishlar olib borish va ularning natijalariga alohida e'tibor berishni talab qiladi. Ayniqsa, islohotlar tufayli jamiyat hayotining barcha jabhalarida ro`y berayotgan o`zgarishlar ijtimoiy-gumanitar fanlar tarkibiga kiruvchi sotsiologiya fani zimmasiga ham bir qator vazifalar yuklaydi. Chunki, sotsiologiya fani jamiyatdagi ulkan ijtimoiy-siyosiy voqealarni shunchaki qayd etish bilan cheklanib qolmay, balki uning asl mohiyati va mazmunini atroflicha ochib beradi.

Shu bois sotsiologiya ijtimoiy fanlar orasida o`zining aniqligi, qo`yilgan savollarga beradigan ilmiy javoblari atroflicha asoslanganligi, keltirilgan dalillarning qayta-qayta tekshirilganligi bilan ham qimmatlidir. Sosiologiya faqat hozirgi ijtimoiy voqelikka to`laqonli javob berish bilan cheklanmay, balki ijtimoiy taraqqiyotning istiqboli xususida ham bashorat qiladi. Ana shu jihatdan sotsiologiya fani nazariyasi, amaliyoti va tadqiqot usullarini atroflicha o`rganib chiqish zarurati tug`iladi.

Shuningdek, bu fan aniq sotsiologik tadqiqotlar yordamida jamoatchilik fikriga asoslanib, jamiyatning o`zini o`zi anglashida muhim va qudratli vosita bo`lib hisoblanadi. Qaysi jamiyatda sosiologiya kuchliroq rivojlangan bo`lsa, bu o`sha jamiyatning o`zini to`laroq anglayotganidan dalolat beradi. Hozirgi O`zbekiston taraqqiyoti manfaatlari nuqtai nazaridan esa sotsiologiyaning rivojlanishi mamlakatda kechayotgan islohotlarning yo`nalishi, sur'atlari, bosqichlari, muammolari va ularni hal qilish yo`llari to`g`risidagi masalalarni to`la va har taraflama anglashga yordam beradi. Jamiyatdagi sotsiologik tafakkurni yuksak darajaga ko`tarish uchun sotsiologiyaga oid yuqori saviyada yozilgan darsliklar, o`quv qo`llanmalari, ma'ruzalar kurslari va fanga oid boshqa adabiyotlar zarur. Bu sohada mamlakatimiz olimlari tomonidan sotsiologiyaga doir tahsinga loyiq talaygina yangi adabiyotlar chop etildi. Ushbu ma'ruzalar kursi IIV Akademiyasida ishlab chiqilgan dastur asosida tayyorlangan bo`lib, unda ijtimoiy va huquqiy tizimlar hamda ularning tuzilishi, ijtimoiy guruh va tashkilotlarning jamiyat hayotida tutgan o`rni 3 masalalari bugungi kun nuqtai nazaridan ko`rib chiqilgan. Ma'ruzalar kursining yana bir o`ziga xos jihati shundaki, unda sotsiologiya fanining tarkibiy qismlaridan birini tashkil qiluvchi «Huquq sotsiologiyasi va uning ijtimoiy-huquqiy munosabatlar tizimidagi o`rni» mavzusi orqali huquq sotsiologiyasining obyekti va predmeti, tarkibiy tuzilishi, tadqiqot usullari va huquqni muhofaza qilish organlarining amaliy faoliyatidagi o`rni chuqur tahlil qilib berilgan.